Steven C. Hayes

Steven C. Hayes is the founder of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) and a worldwide known author and clinician. He has written up to 50 books and 700 articles.He is founder and co-developer of Process-Based Therapy (PBT), the PsychFlex App and the MyMynd App.

Gijs Jansen

Gijs Jansen was one of the first ACT pioneers in The Netherlands. He has written 15 books about it, and 100+ articles. He is founder and co-developer of PsychFlex.

Spencer Smith

Spencer Smith is the head of Praxis and thus responsible for all the educational courses. He is also the co-author of ‘Get out of your mind and into your life’ and founder of PsychFlex.

Barry Kicken

Barry Kicken is founder of PsychFlex and CEO of ACT Guide, the dutch version of PsychFlex. He is the brains behind the company in terms of management, customer service and acquisition.

Rob Hulsen

Rob Hulsen is an IT-specialist who designed the PsychFlex app, as well as the structure for the MyMind app and plugin. He is founder of PsychFlex and responsible for all technical development.

In gesprek met Jolanda Wolters

Over de besmettelijke invloed van ACT op jezelf én anderen

Jolanda Wolters durfde na haar positieve ervaring met ACT haar vaste baan in het onderwijs op te zeggen. Deze levensveranderende ervaring gunt ze iedereen. Daarom past ze in deze vorm van positieve psychologie niet alleen toe in haar eigen praktijk Couching, maar ook in haar bedrijf Mind Wellness Giftcard. Zo wil ze anderen laten ontdekken dat therapie en coaching een cadeautje voor jezelf én je innerlijke welbevinden is.

Behoefte aan zelfcompassie

Drie jaar geleden was Jolanda klaar voor een opleiding die puur op haarzelf gericht zou zijn. Ze had al enkele diploma’s op zak op het gebied van coaching en kind- en jeugdtherapie, waardoor ze al veel dichter bij zichzelf was gekomen. Toch ontbrak er iets. “Ik merkte dat ik ontzettend streng was voor mezelf. Iedereen vond mij wel aardig, maar ik mijzelf totaal niet. Ik besloot een opleiding te volgen die mij meer zelfcompassie kon bieden.” ACT sprak haar heel erg aan omdat het alle facetten heeft: leren om bewuster te leven, een andere relatie te krijgen met je gedachten, omgaan met moeilijke gevoelens en je eigen angsten aan durven gaan. Ze volgde zowel de ACT basis- als de vervolgopleiding bij Gijs Jansen van ACT Guide “Zijn lessen zijn me goed bijgebleven. Die waren praktisch en heel toepasbaar”, vertelt Jolanda. “Je werkt met échte casussen en werkt die vervolgens uit aan de hand van de ACT methodiek. Daarnaast kun je jezelf meenemen in het proces.”

Comfortabel met ongemak

Eén van de belangrijkste ontdekkingen die Jolanda tijdens haar opleidingstraject heeft gedaan, is dat je door positieve psychologie ook met het minder leuke comfortabel kunt zijn. “Voor mij is ACT veel meer een methodiek waarin je een andere levensstijl kunt ontwikkelen. Dat je de veiligheid en zekerheid in jezelf kunt vinden in plaats van buiten jezelf”, stelt Jolanda. “Mijn wereld is nu zoveel groter en er zijn zoveel mogelijkheden en manieren om vorm te geven aan datgene wat ik belangrijk vind. Mijn leven is door ACT echt compleet veranderd. Ik heb mijn vaste baan opgezegd en ben mijn eigen praktijk én bedrijf gestart.”

Besmettelijk, in a good way

In haar eigen praktijk maakt Jolanda gebruik van de ACT methodiek. Via de ACT Guide App stuurt ze cliënten ondersteunend materiaal toe. Dat nodigt uit tot reflecteren en toepassen in de praktijk. Na de eerste sessie ervaren cliënten al verandering. “Ze ontdekken al heel snel dat ze een keuzevrijheid hebben,” legt ze uit. “Daarnaast merken ze dat mensen in hun omgeving ook vanuit heel veel regels handelen of streng zijn voor zichzelf. Ze herkennen dezelfde patronen.”

Naast haar praktijk Couching heeft Jolanda nóg een bedrijf: Mind Wellness Giftcard. Met deze cadeaukaart brengt ze de ACT methodiek en andere vormen van positieve psychologie op een toegankelijke manier onder de aandacht. Want volgens Jolanda werkt ACT besmettelijk, op een goede manier natuurlijk. Want zodra je merkt welke invloed het op jezelf heeft, kun je het anderen ook laten zien.

In gesprek met Elisabeth Steenkamp

Over de veerkracht van het leven

Waar Elisabeth Steenkamp ooit begon als psychosociaal therapeut, mag ze zich vandaag de dag al bijna drie jaar lang met trots psychosociaal therapeut in ACT noemen. Binnen haar praktijk maakt ze enkel en alleen gebruik van de ACT methodiek. Hiermee helpt en begeleidt ze cliënten die kampen met problemen als faalangst of een burn-out. Elisabeth zelf heeft ook ooit ondervonden dat door het stukje mentale gezondheid op orde te krijgen, de kwaliteit van leven een stuk groter wordt. Een belangrijk inzicht, dat ze iedereen gunt.

ACT: a way of life

De ACT methodiek speelt heel erg in op eigen regels, oftewel je eigen wetboek. Iedereen heeft regel gestuurd gedrag zonder dat we het zelf beseffen. Regels heb je om ongemakkelijke gevoelens, gedachten en emoties te vermijden. Dit is een vaak onbewust proces. Ga maar eens na hoeveel regels jij jezelf oplegt. Elisabeth licht toe. “Neem een persoon die heel netjes is. Al is het middernacht en is diegene doodmoe, hij of zij zal en moet die keuken nog even opruimen, terwijl het helemaal niet erg is om die vieze vaat tot de volgende ochtend te laten staan. In dit geval betreft het een eigen regel. De kunst hierbij is om erachter te komen wat je eigen regels zijn om hier vervolgens mee aan de slag te gaan.”

Veerkracht

Volgens Elisabeth is de ACT methodiek een derde generatie gedragstherapie, die helpt jouw psychologische flexibiliteit te vergroten, oftewel jouw veerkracht. Je leert anders omgaan met moeilijke gevoelens en gedachten. Hierbij biedt ze cliënten handvatten om dit ook daadwerkelijk op te kunnen bouwen, zowel tijdens de sessies als met opdrachten waarmee men thuis aan de slag kan. De ACT guide App is ook een fijne en praktische tool die veel content biedt. Op deze manier wordt eigen gedrag gemonitord en ontdekken cliënten hun eigen regels en hun vermijdingsgedrag. “Zo hebben ze het zelf in de hand en zijn ze niet alleen maar aan het praten en gaan ze daarna weer weg”, legt Elisabeth uit.

Training boven therapie

Elisabeth omschrijft ACT als transdiagnostisch en daarmee toepasbaar op verschillende problematieken. Ze ziet de methodiek zowel als training en als therapie. Het is iets wat je jezelf kunt aanleren samen met een goede ACT professional. Ook vandaag de dag ervaart ze nog steeds de voordelen van ACT en past ze dit toe in haar dagelijks leven. “Door deze aanpak leer je je eigen strenge hoofd kennen. We denken namelijk vaak dat we veel dingen moeten doen, maar in hoeverre is dat werkbaar en functioneel gedrag? De kracht zit ‘m voor mij vooral in de speelsheid van de oefeningen, de luchtigheid en tegelijkertijd het opzoeken van de diepte”, zo stelt Elisabeth.

Fangirl

De basisopleiding en de vervolgopleiding heeft Elisabeth elders gevolgd. Echter wel onder leiding van niemand minder dan Gijs Jansen. De ACT Guide App zet ze al twee jaar actief in. “Het briljante lesgeven en hoe Gijs de ACT methodiek op elke situatie weer geweldig toepast, dat is hetgeen mij het meeste triggerde tijdens de lessen. Ook op zware thematieken past hij een stukje humor toe, met uitspraken als ‘ACT is vrolijk gedachtegoed’ en ‘Ik neem jouw probleem heel serieus, alleen jouw innerlijke criticus niet altijd’. Ik denk dat er weinig mensen zijn die dit zo kunnen. Iets wat ik zeer waardeer”, aldus Elisabeth. En Elisabeth is nog lang niet uitgeleerd. Binnenkort wordt ook de opleiding ACT in Groepen aan haar lijstje toegevoegd. Ze omschrijft zichzelf dan ook als een fan van de methodiek.

Van weerstand naar acceptatie

Hoe accepteer je wat je niet wilt accepteren?

Veel in het leven kun je sturen, maar soms zit er niets anders op: je zult je erbij neer moeten leggen dat de zaken niet gaan zoals jij wilt. Maar hoe dóe je dat? Hoe accepteer je wat je eigenlijk niet wílt accepteren?

Soms komen er dingen op je pad waar je geen invloed op hebt, maar waar je niet omheen kunt. Grote dingen, kleinere dingen. Je hunkert naar de liefde of vriendschap van iemand die niet in staat is je die verbinding te geven. Je liefste levenswens zal nooit in vervulling gaan, hoezeer je ook je best doet. Of, heel concreet en praktisch: je kind wordt uitgeloot voor de school van zijn keuze – en ook voor keuze twee, drie en vier.

‘Je moet het accepteren’, heet het dan. Maar je wílt dit helemaal niet accepteren. Je kunt die mensen niet loslaten, je liefste wens wordt alleen maar groter en je hebt een héél slecht gevoel bij de school waar je kind nu heen moet. Je blijft erover malen, en alternatieve scenario’s verzinnen waarin de zaken wél lopen zoals je wilt.

Wat kun je doen als accepteren niet lukt, omdat je alles gewoon oneerlijk en onrechtvaardig en stom vindt? Als je merkt dat je je zo vastklampt aan het idee van hoe de situatie zou móeten zijn, dat je verzuurt, of steeds meer vast komt te zitten in die weerstand? Hoe kom je dan naar de overkant van de rivier, waar je leven verder gaat? Niet in één sprong, dat is duidelijk. Maar er zijn wel (psychologische) stapstenen die je kunt gebruiken en die misschien kunnen helpen om van weerstand naar acceptatie te komen – op jouw manier, stap voor stap.

1 Het leven ís niet altijd leuk

‘Maar waarom wíl je dat soort dingen dan eigenlijk accepteren? ‘is de eerste vraag die psycholoog Gijs Jansen stelt. Hij is opleider en schrijft boeken over Acceptance and Commitment Therapy (ACT), een vorm van gedragstherapie die, heel kort door de bocht, de inzichten van het boeddhisme en positieve psychologie verbindt en waarvan ‘acceptatie ‘een van de pijlers is. Als je zoekt naar ‘stapstenen van weerstand naar acceptatie ‘is eigenlijk de eerste stap om te accepteren dat het leven vaak gewoon helemaal niet leuk is, legt hij uit. ‘Er is een idee dat je altijd maar gelukkig moet zijn. Maar het leven ís niet altijd leuk en gemakkelijk. Het leven is vaak oneerlijk en onrechtvaardig, en het is eigenlijk best raar om van van jezelf te verwachten dat je dat maar moet accepteren. Als iets verdrietig, naar of vervelend is, dan hoef je toch niet altijd redelijk en verstandig te zijn? Die gevoelens van weerstand mogen er gewoon zijn. ‘

Laat dus om te beginnen even het idee los dat dat je altijd gelukkig hoort te zijn. Het leven is niet altijd leuk, hoe graag we dat ook zouden willen. En vindt je dat moeilijk om te accepteren? Dan is dat eigenlijk gewoon heel logisch.

Een stapsteen op weg naar acceptatie: het leven is niet altijd leuk, en je hebt niet alles in het leven onder controle. Dingen die tegenzitten, confronteren je ermee dat het leven soms, vaak, níet maakbaar is (en het is heel logisch om dat niet te willen accepteren).

2 Stop met vechten

Gijs Jansen tekent een denkbeeldige weegschaal in de lucht. ‘Stel je voor dat dit echt een weegschaal is’, zegt hij, ‘en leg dan aan de ene kant het probleem en aan de andere kant van de weegschaal je gevecht ermee. Wat is dan zwaarder?’ 

Hij doet deze oefening vaak met mensen die hij begeleidt, en altijd komt daaruit: het gevecht weegt vrijwel altijd zwaarder dan het probleem. Gemiddeld, schat hij, leggen mensen ongeveer veertig procent van het gewicht bij het probleem zelf, en zestig procent bij het gevecht. Soms is het gevecht zelfs driekwart van het probleem.

Logisch ook eigenlijk: als jij die liefde niet hoefde, die levenswens niet had of niet zo betrokken was bij de schoolkeuze, was er helemaal geen probleem. Waar zit die worsteling dan in? Voor een deel in het koppig blijven vechten tegen de bierkaai – misschien omdat we zijn opgegroeid met het idee van ‘de aanhouder wint’. Steeds maar liefde blijven geven in de hoop dat er een keer wat terugkomt (en steeds maar weer teleurgesteld worden), blijven proberen een doel te bereiken (dat steeds verder achter de horizon verdwijnt) en blíjven malen over hoe erg het is dat je kind nu naar een hele stomme school moet (terwijl het kind zelf het allang best vindt).

Maar voor een belangrijk deel zit het gevecht er ook in dat je die negatieve gevoelens niet wilt. Dat je vlucht in valeriaanthee of ontspannende yoga-oefeningen om (adem in, adem uit) rustig en in balans te blijven en het leven te accepteren zoals de grote mensen doen – terwijl je eigenlijk gewoon zin hebt om een stapel borden tegen de muur kapot te gooien. Een stapsteen op weg naar acceptatie: maak een pas op de plaats. Stop even met vechten of vluchten – het is vermoeiend en het lost niets op. Gijs Jansen: ‘Soms is het beter het leven even gewoon het leven te laten zijn, in plaats van te gaan trekken en rukken aan dingen die je niet in de hand hebt.’

3 Laat die gevoelens er zíjn

Waar ACT verschilt van veel andere gedragstherapieën, is dat het bij ACT niet de bedoeling is om de inhoud van je negatieve gedachten te veranderen in een meer positieve variant. Die negatieve gedachten mogen er gewoon zijn. Je mag je rot en verdrietig voelen, als het leven tegenzit. De vraag is eigenlijk: kun je die negatieve gedachten er even laten zíjn, zonder weg te lopen of ze te ontkennen? Echt even gefrustreerd en eenzaam zijn, omdat die liefde niet wederzijds is. Tot in je merg verdrietig en boos, omdat je levenswens niet vervuld wordt. Of gewoon bang, dat je kind niet gelukkig wordt op die school. Teleurgesteld ook, in alle gevallen eigenlijk. Gewoon voelen wat je voelt. Het klinkt zo gemakkelijk. Maar het is lastig en vaak confronterend. Echt gemis ervaren, bijvoorbeeld, kan ongelofelijk pijnlijk en verdrietig zijn – maar tegelijkertijd kan het ook opluchten om het niet meer weg te duwen. ‘Verdriet en andere gevoelens laten zich niet wegduwen. Ze willen er zijn.’

Die gevoelens er laten zijn, dat is ook iets dat je jezelf geeft. Natuurlijk had je liever een vrolijkere dag gehad. Maar als het tegenzit, hoef je niet te doen alsof er niets aan de hand is. ‘Je hebt recht op pijn, verdriet en onzekerheid, net als ieder ander.’

Die gevoelens niet wegduwen maar ervaren is niet gemakkelijk en niet fijn. Dus gun jezelf tegelijkertijd ook iets leuks, adviseert Gijs. ‘Wat kun je voor jezelf doen? Ga in bad, neem een dag vrij. Gun jezelf iets. Maak het jezelf even gemakkelijk.’

Een stapsteen op weg naar acceptatie: ga negatieve gevoelens niet uit de weg maar ga er, bij wijze van spreken, even naast zitten. Neem de tijd om je gewoon even rot te voelen over wat er aan de hand is.

4 Omarm het

Een volgende stap kun je omschrijven als ‘bereidheid’. Kun je accepteren dat dit is wat het is? Dat je het leven niet in de hand hebt en dat dit verdrietige of pijnlijke onderdeel ook bij het leven hoort – bij jóuw leven? Het is het ‘commitment’ uit de Acceptance and Commitment Therapy’ – je ermee verbinden en er iets mee doen, er waarde aan hechten zelfs.

Gijs Jansen: ‘Het doet pijn, dat is rot én het gaat niet veranderen. Dat is de situatie. De vraag is nu: hoe geef je het probleem bestaansrecht? Ben je bereid dit te verwelkomen, hoewel je het eigenlijk niet wilt hebben, en het een plek te geven in je leven? Dit gaat over het verdriet en de kwaadheid koesteren, hoe vreemd dat misschien ook klinkt. Er ruimte voor maken, het niet wegduwen. Accepteren dat dit is wie je bent, dat dit jouw leven is, mét het gemis.’

Het gemis van die liefde die je zo graag wilt, de pijn van een vriendschap die vastloopt. Het levensverlangen dat niet vervuld wordt, en het verdriet daarover. De frustratie over die school, en hoe je wakker ligt over of je kind nu wel gelukkig wordt. Het lijkt zo tegenstrijdig om dat ‘actief te omhelzen’. Maar op een pijnlijke, verdrietige en eerlijke manier is het wel deel van jóuw leven. Het is jóuw verdriet, jóuw pijn, jóuw frustratie, het is wat jou vormt. En je daarmee verbinden, het zelfs omhelzen, is de moeilijkste, maar misschien wel meest zinvolle stap.

Gijs Jansen: ‘Kun je actief omhelzen wat je niet wilt ervaren, in dienst van het leven dat je wilt leiden? Want als je het idee kunt loslaten dat het anders zou moeten zijn, en accepteert wat er is, kun je wel verder. Dan kun je bijvoorbeeld stoppen met zuur doen over de school waar je kind heen moet, en je energie richten op scholen waar hij wél heen kan.’

Een stapsteen op weg naar acceptatie: omarm het probleem. Natuurlijk niet in de zin van dat je het léuk moet gaan vinden. Wel als: erkennen dat het er nu eenmaal is, en dat het bij je leven hoort. Ook de teleurstellingen, tegenslagen en de verdrietige dingen horen bij jou en maken deel uit van
jóuw leven.

5 Verder, op basis van wat je belangrijk vindt

Als je het probleem een plek in je leven geeft, hoeft het niet meer om aandacht te zeuren of de boel te blokkeren. Je hoeft het niet op te lossen, je kunt het meenemen. Dan blijkt: dit hoeft niet alles te bepalen. Je bent in zekere zin weer vrij om verder te gaan. Zoals Gijs het zegt: ‘Je kunt door, terwijl je het verdriet met je meedraagt. Het is niet perfect en het is niet ideaal. Maar je kunt verder.’

Dat je iets accepteert, betekent (belangrijke nuance!) Trouwens niet dat je het ermee eens bent, of dat je je erbij neerlegt of het minder erg vindt. Je kunt nog steeds rouwen en intens verdriet hebben om iemand die je mist. Je kunt hunkeren naar liefde, terwijl je ook accepteert dat je het van sommige mensen niet zult krijgen. Je kunt nog steeds proberen dingen te veranderen die je niet wilt accepteren.

Maar je kunt wel verder. De dingen die je zo aan het hart gaan, zeggen ook iets over wat voor jou belangrijk is in het leven. En juist dat kan helpen bij de laatste stap naar de overkant. Wat is belangrijk, wat wil je meenemen, wat is jouw leidraad?

Je kunt je eigen kinderen de liefde en betrokkenheid geven die je ouders jou niet konden geven. Je kunt het nog steeds verdrietig vinden dat déze vriendschap verwatert, en intussen andere vriendschappen opbouwen met mensen die niet bang zijn voor verdieping. Of je kind helpen bij het wennen in die nieuwe school, en laten zien dat als je eerste, tweede of zelfs derde en vierde keuze niet beschikbaar zijn, je nog wel met hart en ziel het beste kunt maken van wat er wél mogelijk is. Een laatste stapsteen op weg naar acceptatie: als je worstelt omdat je iets niet wilt accepteren, heeft dat vaak te maken met wat je écht belangrijk vindt. Betrokkenheid, liefde, verbondenheid, bijvoorbeeld. Laat de situatie er zijn, voel wat je voelt, neem het mee en vervolg je pad. Laat je leiden op door wat je aan het hart gaat.

Oefenen met het proces

Omgaan met dingen die tegenzitten, is een vaardigheid die je kunt trainen. ‘Onze eerste reflex is om vervelende dingen uit de weg te gaan, maar je kunt jezelf ook trainen om ze tegemoet te gaan, ‘zegt Gijs Jansen. ‘Bijvoorbeeld door soms een paar kleine dingen expres te laten ontsporen, of een tikje irritant te maken. Onderzoek je eigen regels, en doorbreek ze dan expres.’ Zet bijvoorbeeld een irritante ringtone op je mobiel. Doe twee verschillende sokken aan. Ben je altijd overal ruim op tijd, kom dan een keer bewust te laat. Of zeg een dag lang ‘ja ’tegen alles (kinderen snappen dat idee en vinden het fantastisch).

Laat het toeval bepalen hoe je dag verloopt, bijvoorbeeld door een munt op te gooien als je aan het wandelen bent (kop is linksaf, munt is rechtsaf). Als je dit vaker doet, wen je eraan dat de dingen niet verlopen zoals je van plan was – en dat het vaak niet zo erg is.

Wat volgens Gijs trouwens ook goed werkt: ga eens douchen met yoghurt. Ja, dat is voedselverspilling, en je gaat toch niet zo’n koude kledder op je hoofd uitgieten en hoe krijg je dat dan uit je haar? Maar daar gaat het nu net om: dat je desondanks toch doet. ‘Door de controle los te laten, word je flexibeler en raak je minder snel uit evenwicht als het leven je echt een douw geeft. Ervaar dat het leven jóu kan leven, in plaats van andersom.’

Informatie
Gijs Jansen, ‘Uit liefde voor jezelf’ (Thema).

Tekst: Anne Wesseling

In gesprek met Ilona Hijstek- van Vugt

Over hoe ze zichzelf én de zin van het leven heeft teruggevonden

Ilona Hijstek-van Vugt is in 2018 gestart met haar eigen onderneming, Shuka Coaching genaamd. Een onderneming waarbij ze haar eigen ervaringen meeneemt in het begeleiden van anderen. Ze werkt vanuit drie pijlers: mens, mens & hond en hond. Zo brengt ze twee werelden samen en helpt ze mensen om de zin van het leven weer terug te vinden. Net als hoe Ilona die zin een aantal jaar geleden zelf weer heeft teruggevonden.

De kracht van ACT

Ilona kent de grillen van het leven. Haar jeugd was niet altijd gemakkelijk. Dit in combinatie met haar man die gediagnostiseerd is met PTSS resulteerde erin dat ze zichzelf volledig wegcijferde. Door middel van verschillende therapieën moest en zou Ilona zichzelf weer terugvinden en moest ze weer wat liever voor zichzelf worden. Uiteindelijk is de ACT methodiek hetgeen geweest waardoor haar zelfbeeld weer verbeterde. “Zowel mijn man als ik hebben verschillende gedragstherapieën gevolgd. Therapieën die op lange termijn onvoldoende handvatten boden om vooruit te komen. Toen mijn man voor het eerst in aanraking kwam met ACT was hij zo enthousiast dat ik getriggerd werd om me volledig in de methode te verdiepen. Dit heeft me enorm geholpen om met mijn gedachtes om te gaan. Ben ik onzeker? Dan laat ik dat gewoon toe.”

Dromen najagen

En zo geschiedde. Ilona heeft vandaag de dag zowel de ACT Basis- als de Vervolgopleiding gevolgd en in november zal ze starten met de opleiding ACT in Groepen. Ieder opleidingstraject werd Ilona alleen maar enthousiaster. “Door verschillende omstandigheden was mijn zelfvertrouwen enorm geschaad. Ik zorgde enkel nog voor anderen, maar vergat mezelf. Door ACT heb ik dit weer weten om te buigen en ben ik weer op zoek gegaan naar dingen die mij blij maken.” En met succes. In 2018 is Ilona namelijk haar eigen coachingsbedrijf Shuka Coaching gestart. Iets waar ze een aantal jaar geleden alleen nog van durfde te dromen. “Mijn eigen onderneming is hét perfecte voorbeeld van iets wat ik vijf jaar geleden nooit voor me had gezien. Toch ben ik er heel trots op dat ik dit in mijn eentje heb weten neer te zetten én dat ik vandaag de dag iets doe waar ik écht blij van word.”

Practice what you preach

Ilona weet als geen ander hoe het is om therapie te volgen en dus ook wat ACT met een mens kan doen. Dit draagt ze dan ook graag over naar anderen vanuit haar rol als ervaringsdeskundig coach waarbij ze middels professionele nabijheid een goede en open werkrelatie opbouwt met haar cliënten. “Ik vind dat je iets niet kunt verkopen als je het zelf niet bezit, oftewel practice what you preach. Dat probeer ik ook echt te doen.” Door haar eigen ervaringen te combineren met de ACT methodiek, probeert Ilona echt het verschil te maken. “Ik zie ACT als een realistische manier om te leren leven met de belemmeringen en beperkingen die voorbijkomen. Ik hoop door mijn eigen ervaringen te delen, mensen te motiveren om nare gedachten om te zetten en dromen na te jagen. Dat gun ik iedereen.” Het najagen van dromen is namelijk lang niet zo vanzelfsprekend als veel mensen denken. “Een tijdje terug heb ik een cliënt gehad die het woord ‘dromen’ heel zwaar laadde. Door hierover in gesprek te gaan en een andere lading te geven aan het woord, heeft hij de negatieve waarde van dromen los kunnen laten. Daar ben ik trots op.”

In gesprek met Eva van Donkelaar

Over haar persoonlijke levenspad en de ACT methodiek als oplossing

Eva van Donkelaar, geboren in Spanje maar opgegroeid in Dordrecht, is moeder van vier kinderen en woonachtig in Maastricht. Na haar afstuderen in de neuropsychologie heeft ze haar promotietraject aan de Universiteit Maastricht, faculteit Health, Medicine and Life Sciences, succesvol afgerond. Na jaren gewerkt te hebben in de onderzoekswereld werd het echter tijd voor iets nieuws. Vandaag de dag vervult Eva de rol als praktijkondersteuner ggz bij een huisartsenpraktijk in Maastricht, waar haar kennis van de ACT methodiek goed van pas komt.

Huisje, boompje, beestje

Opgroeien volgens het ‘huisje, boompje, beestje’ ideaal was bij Eva niet van toepassing. Ze is in haar leven genoeg hobbels tegengekomen. Hobbels die haar uiteindelijk intrinsiek gemotiveerd hebben om zich verder te verdiepen in het stukje gezondheid én die haar aan het einde van de rit sterker hebben gemaakt. “Ik heb zelf ook sombere periodes meegemaakt. Na het overlijden van onze dochter vlak na haar geboorte hadden we veel verdriet en gingen we door een moeilijke fase. Hierdoor heb ik jaren later nog een langere periode thuisgezeten omdat ik mij mentaal minder stabiel voelde en minder goed in mijn vel zat. Ik zag het ook al een tijdje niet meer zitten in de onderzoekswereld en op een gegeven moment kwam ik terecht in een vicieuze cirkel.” In een later stadium heeft Eva een tijdje samengewerkt met een psychiater, in wiens praktijk ze werd gewezen op ACT als waardevolle psychologische tool voor haar professionele toekomst als psycholoog.
Tijdens haar functie als tweedelijns psycholoog kreeg ze de mogelijkheid en tijd om de verdieping in ACT in gang te zetten. Inmiddels heeft Eva na de ACT Basisopleiding ook de ACT Vervolgopleiding met veel plezier afgerond én staat ze ingeschreven om ACT in Groepen te gaan volgen.

Eye-opener

In haar rol als praktijkondersteuner helpt Eva patiënten met verschillende problematieken. Het stukje mentale gezondheid en psychische balans in combinatie met het contact met de patiënt vindt ze erg leuk. Haar kennis van de ACT methodiek komt hierbij goed van pas. “Het mooie aan ACT is dat je mensen zelf kunt laten inzien hoe ze anders met hun problemen of angsten om kunnen gaan. Het is voor veel mensen dan ook een eye-opener.” Eva vult dit statement aan met een mooi voorbeeld uit de praktijk. “Ik heb een patiënt gehad met heftige pleinvrees. Hij durfde nog geen brug over te stappen. Door onze sessies en het accepteren van zijn angst, is hij nu op een punt gekomen dat hij plannen maakt voor een vakantie in het buitenland.” Volgens Eva is deze alternatieve aanpak het onderscheidende vermogen van ACT. De hoofdvraag is namelijk ‘Hoe kan ik ermee omgaan?’ in plaats van ‘Hoe kom ik ervan af?’. “Mensen voelen zich opgelucht als een professional hen emotionele ruimte biedt. Dit is dan ook hetgeen dat centraal staat in mijn sessies. Door pijn niet langer te blokkeren, kunnen de patiënten ervoor zorgen dat de pijn draaglijker wordt en minder impact heeft op hun leven en dus hun toekomst.”

Psychologische flexibiliteit

Door het toepassen van de ACT methodiek heeft Eva als psycholoog al voor veel mensen het verschil kunnen maken. Hier komt een stukje training bij kijken. Het verschil is namelijk niet binnen een dag zichtbaar. “Met de ACT methodiek pakken we het anders aan. Het voelt niet als een reguliere aanpak. Ik heb dit verschil zelf ook mogen ervaren. Vroeger had ik een soort angst als ik me niet lekker voelde. Ik was bang om het erover te hebben met anderen. Ik wilde zo snel mogelijk van dat vervelende gevoel af, zonder erover te praten. Vandaag de dag laat ik mijn verdriet gewoon toe. De pijn die ik voel draag ik met me mee, omdat deze bij me hoort.” Volgens Eva zorgt ACT voor verlichting in je dagelijkse doen en denken. Ze is dan ook blij dat ze zelf heeft kunnen ervaren hoe mooi het is om te zien hoe je als mens zelf de psychologische flexibiliteit kan trainen. “Alle facetten van ACT zorgen ervoor dat je mag zijn wie je bent en mag voelen hoe je je voelt. Je wordt bewust van het feit dat je niet altijd gelukkig hoeft te zijn om toch positief in het leven te staan. Tevens wordt de essentie van het leven concreter. Iets wat ik iedereen gun.”